خانه طباطبایی ها عروس خانه های ایران
خانه طباطبایی ها | عروس خانه های ایران
گاه بشر از تمام قدرت تفکر خود استفاده می کند تا اثری بی نقص را بیافریند؛ اثری که با هنر در می آمیزد و تبدیل به یک شاهکار می شود…
از این دست شاهکار ها در سراسر ایران وجود دارند و به هر شهری که قدم بگذارید نمونه ای از آنها را می بینید. سازه هایی تاریخی که قد برافراشته و علم و هنر معماری را به نمایش گذاشته اند. از کنارشان که گذر می کنید ناخودآگاه متوقف می شوید و برای لحظاتی به سفر در تاریخ می پردازید. حالا در میان این سازه های گوناگون، خانه های تاریخی جلوه ی خاص دیگری دارند. آنها میزبان خانواده هایی بوده و غم و شادی آنها را نظاره کرده اند.
خانه طباطبایی ها | عروس خانه های ایران
آنچه که در خانه های تاریخی ایران به چشم می آید، حکایت از شناخت عناصر معماری و هنر به کارگیری و ترکیب آنها دارد. گویی معماران قدیم با دانشی تجربی هر آنچه که در دیار خود می یافتند را برای خلق یک اثر ماندگار به کار می گرفتند. سال ها طول می کشید تا معمار حاصل کار و تجربه اش را ببیند اما یک لبخند رضایت بر لب صاحبخانه کافی بود تا تمام خستگی ها از تن او زدوده شود.
امروز قصد ورود به یکی از همین خانه ها را داریم که نامش برای بسیاری از دوست داران تاریخ و معماری آشناست.
با هم راهی شهر کاشان می شویم و به خانه طباطبایی ها قدم می گذاریم
خانه طباطبایی ها | عروس خانه های ایران
در یکی از محله های تاریخی کاشان به نام سلطان امیر احمد و پس از گذر از کنار چندین بنای تاریخی به خانه ای می رسیم که به خاطر داشتن زیبایی های بی بدیلش به عروس خانه های ایران شهرت دارد و شاهکاری از هنر معماری قدیم به شمار می رود.
این خانه ۴۷۳۰ متر مربع وسعت دارد و بخش های متفاتی را با کاربری های متنوع شامل می شود. هر گوشه از این خانه بر طبق اصولی خاص و هوشمندانه ساخته شده و در عین زیبایی، کلیه ی نیازهای ساکنین در آن پیش بینی شده است. خانه های بزرگ به صاحبان متمول خود این فرصت را می دادند تا علاوه بر خودشان، فرزندان آنان نيز پس از ازدواج در همان خانه زندگی کنند. علاوه بر این، محلی برای تجارت و برگزاری مراسم نیز بوده است.
خانه طباطبایی ها | عروس خانه های ایران
تزیینات مجلل و باشکوه داخلی و بیرونی همچون گچ بری های هنرمندانه و به کارگیری شیشه های رنگی و ارسی، حفظ اصالت معماری ایرانی و اسلامی و طراحی متناسب با فرهنگ و اقلیم خاص منطقه از ویژگی هایی است که این خانه را به یکی از منحصر به فردترین بناهای تاریخی ایران تبدیل می کند.
شاید اگر کسی از این ویژگی ها خبر نداشته باشد با دیدن درب ورودی خانه به راحتی از کنار آن عبور کند اما با ورود به خانه تصاویری تازه و متفاوت از خانه های ایرانی در ذهنتان شکل خواهد گرفت که هیچ گاه از ذهن شما پاک نخواهد شد.
تاریخچه خانه طباطبایی ها
صاحب خانه ی طباطبایی ها، یکی از تاجران بین المللی فرش از اهالی نظنز و مقیم کاشان بود که با نام حاج سيد جعفر طباطبايی نطنزی شناخته می شد و فرش های نفیسی را به روسیه و هند صادر می کرد. وی در حدود سال ۱۲۵۰ قمری تصمیم به احداث خانه ای مجلل در جوار بقعه مبارکه امامزاده سلطان امير احمد گرفت تا خانواده اش را در آن اسکان دهد. معمار معروف کاشانی، استاد علی مريم، معمار برجسته دوره قاجار، مامور طراحی و ساخت این خانه گردید و موظف شد با استفاده از هنر و مهارت خود خانه ی باشکوهی را احداث کند. وی که سازنده ی خانه بروجردی‌ها و سرای امین الدوله نیز بود، توانست در مدت ۱۰ سال ساخت این خانه را به پایان برساند.
خانه طباطبایی ها | عروس خانه های ایران
برای جلوه دادن به این خانه نیاز به تزییناتی شکوهمند بود، پس یکی از شاگردان میرزا ابوالحسن صنیع الملک غفاری کاشانی، گچ بری و نقاشی های آن را برعهده گرفت و زیر نظر استاد خود به ایجاد طرح هایی منحصر به فرد مشغول شد. به دلیل آنکه صاحب خانه در کار تجارت فرش بود کلیه ی نقوش گچ بری از نقش های فرش ایرانی و گل و مرغ اسلیمی الهام گرفته شد و در نهایت شکوه اجرا گردید.
خانه طباطبایی ها | عروس خانه های ایران
ميرزاابوالحسن غفاری کاشانی ملقب به صنيع الملک که هنرمند بزرگ و نقاش‌باشی دربار ناصرالدین شاه قاجار بود به دلیل مراوداتی که با صاحب خانه داشت پذیرفت که نظارت بر کار گچ بری و نقاشی را بر عهده بگیرد و همین امر بر ارزش و اعتبار خانه ی طباطبایی ها افزوده است.
این خانه تاریخی پس از گذشت سال ها به وسیله هیات امنایِ مرمت و احیای ابنیه تاریخی کاشان از صاحبان آن خریداری گردید و در سال های ۱۳۷۳ تا ۱۳۷۶ با همکاری شهرداری و میراث فرهنگی کاشان و با پشتیبانی مسئولان وقت وزارت و معادن و فلزات مورد مرمت قرار گرفت و طبق نقشه اصلی بازسازی شد.
خانه تاریخی طباطبایی ها با شماره ثبت ۱۵۰۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و تحت نظر سازمان رفاهی و تفریحی شهرداری کاشان اداره می گردد.
ویژگی های معماری
شیوه ی ساخت خانه ی طباطبایی ها از گودال باغچه و معماری درونگرا و حجاب دار بهره برده و کلیه ی اجزای آن به صورت متقارن ساخته شده است.
* در شیوه ی گودال باغچه خانه را در موقعیتی گود و حدود یک طبقه پایین تر از سطح زمین می سازند. معماران این شیوه را بیشتر در مناطق کویری و برای تامین خاک مورد نیاز برای ساخت خشت های بنا، سهولت امکان دسترسی به آب قنات، عایق کردن خانه در برابر حرارت و صدا و افزایش مقاومت در برابر زلزله به کار می گیرند.
خانه طباطبایی ها | عروس خانه های ایران
* در شیوه درونگرا بیشتر به فضای درونی خانه توجه می شود و نمود بیرونی ساختمان از کوچه چندان جالب توجه نمی باشد. استفاده از ان شیوه در گذشته و به ویژه در مناطق کویری ایران بسیار مرسوم بوده و ریشه در اعتقادات مردم داشته است. آنها اعتقاد زیادی به چشم خوردن داشتند و به همین دلیل سعی می کردند که نمود بیرونی خانه هایشان خیلی به چشم نیاید.از سوی دیگر صاحبان خانه های مجلل بسیار مردمی رفتار می کردند و معتقد بودند که شکوه بیرونی خانه نوعی به رخ کشیدن ثروث محسوب می شود.
خانه طباطبایی ها | عروس خانه های ایران
* در معماری حجاب دار از محیط بیرونی خانه به درون آن دید وجود ندارد و ارتباط بصری مستقیم فضاهای داخل با فضای شهری کاملا قطع می گردد تا ساکنان خانه به راحتی در آن زندگی کنند. در نتیجه ی به کارگیری این شیوه کلیه ی پنجره های خانه به فضاهایی همچون حیاط و ایوان های سرپوشیده باز می شوند و این فضاها به بهترین شکل آراسته می گردند.
این خانه سه بخش مجزا و مستقل دارد اما معمار آن به شیوه ای هنرمندانه، هر سه را به یکدیگر مرتبط ساخته اند. به طور کلی ۴۰ اتاق، ۴ حیاط، ۴ سرداب (زیرزمین) و ۳ بادگیر در آن وجود دارد. از میان ۴ حیاط، یک حياط مرکزی متعلق به قسمت بيرونی و دو حياط متعلق به اندرونی و يک حياط متعلق به خدمه بوده و آب مورد نیاز ساکنان نیز از ۲ رشته قنات به نام های دولت‌آبادی و نصرآبادی تامین می گشته است.
خانه طباطبایی ها | عروس خانه های ایران
در سراسر خانه درختانی از میوه های بهشتی همچون انار و انجیر وجود دارند که اعتقادات مردم آن زمان را نشان می دهند. در این میان وجود یک درخت انجیر ۸۰ ساله از جاذبه های مهم این خانه به شمار می رود.
منبع:کارنوال
